از دندان شیری بیشتر بدانید!

امروزه پدر و مادرها حساسیت بیشتری نسبت به سلامتی فرزندان خود دارند. دندان‌های کودکان از مسائل مهم سلامتی آن‌هاست، اما خیلی از والدین اطلاعات ضروری و کافی در مورد دندان‌های شیری و دائمی و چگونگی رویش آن‌ها ندارند. گاهی دچار اشتباهات و نگرانی‌های غلط در مورد سلامت دهان و دندان کودکشان هستند یا بر عکس در برخی موارد دچار سهل انگاری می‌شوند. در این مقاله من شما رو با نکات ضروری دندان فرزندتان آشنا می‌کنم.

تکامل دندان‌های شیری از دوران جنینی آغاز می‌شود. در زمان تولد، نوزاد دارای 20 دندان شیری، 10 عدد در فک بالا و 10 عدد در فک پایین است که در استخوان فک و زیر لثه پنهان می‌باشد. زمان معمول برای شروع رویش در اکثر کودکان بین 6 تا 10 ماهگی می‌باشد. البته این زمان در همه کودکان یکسان نیست. ممکن است در بعضی کودکان رویش زودتر یا دیرتر حتی پس از یک سالگی اتفاق افتد که این موضوع امری کاملاً طبیعی است، پس نگران نباشید.

اولین دندان که رویش پیدا می‌کند دندان پیش میانی فک پایین است. رشد دندان‌ها تا پایان سه سالگی کامل خواهد شد. از سن 6 تا 12 سالگي به مرور اين دندان‌ها مي‌افتند و بجاي آن‌ها دندان‌هاي دائمي رويش مي‌يابند و تا پايان عمر در دهان باقي مي‌مانند.

مراقب دندان های شیری باشید

عقیده اکثر افراد این است که دندان‌های شیری به‌خاطر عمر کوتاهشان اهمیت چندانی ندارند و به مراقبت از آن‌ها نیازی نیست. اما واقعیت غیر از این است، حفظ و نگهداری دندان‌های شیری از اهمیت زیادی برخوردار است. جویدن مواد غذایی تا سن شش سالگی بر عهده دندان‌های شیری است. همچنین در حفظ زيبايي، تلفظ صحيح كلمات، حفظ فضاي لازم جهت رويش دندان‌هاي دائمي و در نهايت جلوگيري از به هم‌ريختگي دندان‌ها در آینده نقش اساسی و بسیار مهمی دارند.

دلایل پوسیدگی دندان شیری 

عوامل بسیاری باعث از بین رفتن زود هنگام دندان‌های شیری می‌شوند. پوسیدگی دندان شیری زودتر به عصب می‌رسد و باعث ناراحتی و درد در کودکان می‌گردد. برای شناخت این عوامل یه موارد زیر توجه کنید:

• یکی از عوامل معمول پوسیدگی دندان کودکان، نوشیدن شیر، آبمیوه‌ها و یا آب قند با شیشه شیر است. فساد دندان این کودکان نتیجه‌ی مک‌زدن کودک به بطری در موقع خوابیدن یا در هنگام شب می‌باشد. چون در طول شب زمان تماس قند شیر یا مواد قندی اضافه شده به شیر و آبمیوه با دندان زیاد است و از طرف دیگر ترشح بزاق دهان در طول شب کم است، میکروب‌های دهان، مواد قندی را به اسید‌ تبدیل می‌کنند و اسید‌های مزبور مینای دندان را از بین برده و سبب تخریب و پوسیدگی دندان می‌گردند. حتی در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌شوند، اگر مادری بعد از سال اول تولد کودک خود، در طول شب به دفعات زیاد به او شیر بدهد، موجب تخریب دندان‌های شیری کودک می‌گردد.

• مواد قندی از مهم‌ترین عواملی هستند که باعث پوسیدگی دندان‌ها می‌شوند. خوردن مواد قندی به دفعات متعدد و مخصوصاً شکلات، آب نبات چوبی، قند و شکر یا نوشیدن مایعات شیرین سبب می‌شود که میکروب‌های موجود در دهان، از مواد قندی اسید تولید نماید و سبب پوسیدگی دندان گردد.

• عدم رعایت بهداشت و شستشوی دندان‌ها و مسواک نزدن بعد از خوردن غذا، باعث می‌شود که ذرات غذا بین دندان‌ها باقی بماند و در نتیجه میکروب‌های دهان رشد و تکثیر یابند. که در نهایت باعث بیماری‌های دهان و پوسیدگی دندان می‌شود.

بهداشت دندان شیری

راه‌های جلوگیری از پوسیدگی شامل چك‌آپ‌های دندان‌پزشكی، رعایت بهداشت و مسواك زدن‌های به موقع است. قبل از اینکه کودک دندان در بیاورد روزی دو بار لثه‌های او را به نرمی با پارچه‌ای پاکیزه و مرطوب، تمیز کنید. پس از رویش دندان‌ها تا سن سه سالگی والدین می‌توانند با کمک مسواک‌های انگشتی یا دستی، بدون استفاده از خمیر دندان، دندان‌های كودك را تمیز كنند. بعد از خوردن شیر به ویژه هنگام خواب حتماً باید به کودک آب بدهید تا اضافات شیر از روی دندان‌ها پاک شود و یا دندان‌ها را با گاز استریل تمیز کنید.

درحدود سن سه سالگی تا هشت سالگی کودکان می‌توانند با نظارت بزرگسالان و به روش صحیح دندان‌هایشان را مسواک و نخ دندان کنند. بهتر است برای تشویق کودکان به مسواک زدن از خمیر دندان کودکان با طعم انواع میوه به اندازه یک نخود استفاده شود.

 روش‌های ترمیم دندان شیری

پوسیدگی دندان شیری با مواد ترمیمی مختلف ، روکش‌های مخصوص و یا با درمان‌های عصب‌کشی برطرف می‌شود و کارایی دندان به طور کامل بازگردانده می‌شود. برای انجام این ترمیم‌ها روش‌های مختلفی وجود دارد. بیهوشی کامل در بیمارستان، آرام‌بخشی با خواب مصنوعی و در صورتی که کودک حداقل 5 سال داشته باشد با بی‌حسی موضعی این کار انجام می‌شود. ولی زیر 5 سالگی چون بچه‌ها همکاری و شجاعت لازم برای نشستن در دندان پزشکی را ندارند معمولاً از روش آرامش دهنده یا خواب آور استفاده می‌شود. انتخاب هر یک از این روش‌ها بسته به نظر دندانپزشک و شرایط بیمار دارد.

کشیدن دندان شیری

برای نگه داشتن دندان‌های شیری باید همه تلاشتان را به کار ببرید و مانع کشیدن آن‌ها شوید. بهتر است این دندان‌ها تا زمان افتادن طبیعی خودشان در دهان باشند. کشیدن این دندان‌ها را فقط در صورتی انجام دهید که هیچ راهی برای ترمیم آن‌ها نباشد و خرابی به ریشه، عمق دندان و لثه رسیده باشد. در این شرایط حتماً باید به جای دندان کشیده شده، فضا نگهدار قرار داده شود تا فضای موجود برای رویش دندان دائم حفظ شود.

 فضا نگهدار

هنگامی که دندان شیری زودتر از موعد می‌افتد یا کشیده می‌شود، دندان‌های دو طرف آن شروع به حرکت به سمت فضای خالی ایجاد شده کرده تا آن را پر کنند. مشکل اینجاست که کودک یک دندان دائمی درست در زیر دندان شیری که از دست رفته، دارد. در صورتی که این فضا توسط دندان‌های مجاور گرفته شود، دیگر دندان دائمی نمی‌تواند در جای خود بیرون بیاید. در نتیجه این امکان وجود دارد که برای همیشه در فک بماند و یا با فشاری که برای بیرون زدن وارد می‌کند، در موقعیت نامناسبی بیرون بزند و مشکل بزرگتری ایجاد کند. اینجاست که یک فضا نگهدار تا زمان رشد دندان دائمی برای حفظ این جای خالی کمک می‌کند. فضا نگهدارنده اجازه نمی‌دهد دندان‌های مجاور به سمت فضای خالی حرکت و آن را پر کنند. فضا نگهدار از یک یا دو حلقه یا روکش استیل پزشکی تشکیل شده است که به دندان‌ها متصل می‌شوند و یک حلقه سیمی را در مجاورت خود (در جای خالی دندان) نگه می‌دارند تا مانع از حرکت دندان‌ها به سمت جای خالی شوند.